Een persoonlijke oproep tegen luide vooroordelen en stille discriminaties
Dat er onlangs door de Vlaamse regering een akkoord is afgesloten met 33 sectoren om discriminatie aan te pakken bij sollicitatieprocedures zette me aan het denken over mijn eigen afkomst. Als ik terugblik op de afgelopen jaren, dan kan ik wel zeggen dat ik als Anja Peleman door het leven ben gewandeld als een zondagskind. Ik kreeg alle kansen van de wereld: ik spendeerde mijn schooltijd zonder zorgen in het ASO, mijn verdere studies op de universiteit gingen vlot, ik leerde snel een hechte vriendengroep kennen, ik vond vrij gemakkelijk een eerste appartement om te huren, ik had meteen een uitdagende stage en eerste job te pakken bij VTM, … Ik botste eigenlijk nergens op enige vorm van discriminatie of ik kreeg doorheen al die jaren nooit te maken met vreemde uitspraken of vooroordelen. Maar… wat als ik Anja Michalkiewicz zou heten? Zou mijn leven er dan anders hebben uitgezien? Ik ben namelijk half Poolse: ik heb een Belgische vader en een Poolse moeder.
Als ik terugkijk op mijn schooltijd: zouden mijn leerkrachten op dezelfde manier naar mijn capaciteiten hebben gekeken, als ze de naam Anja Michalkiewicz zagen? Of zouden ze zich meteen afvragen of ik de taal wel goed beheers? Zouden ze eraan twijfelen of ik wel goed omringd werd thuis om het Nederlands machtig te zijn? Zou ik nog steeds aangeraden worden om ASO te volgen of zou het eerder met veel ‘maars’ en ‘misschiens’ zijn? Zou de universiteit voor mij weggelegd zijn, of zou het aanmelden veel moeilijker verlopen? Zou ik nog altijd degene zijn die gekozen werd uit tientallen stage-aanvragen? Zou ik even vlot het voorstel van een vaste job gekregen hebben?
Dan denk ik ook aan mijn persoonlijke situatie. Zou ik even gemakkelijk een appartement kunnen huren? Willen verhuurders wel verhuren aan een ‘Poolse’ of hun huis verkopen aan iemand met een vreemde achternaam als hun mailbox uitpuilt van geïnteresseerde kopers? Zouden mensen anders naar me gekeken hebben als je ook fysiek aan me kon zien dat ik Poolse roots heb, bijvoorbeeld als dat met een andere huidskleur gepaard zou gaan? Zouden alle ouders van de kinderen in de jeugdbeweging waar ik jaren leidster ben geweest, hun kinderen even onbezorgd achtergelaten hebben? Zou ik even vlot vrienden gemaakt hebben?
Het zou eigenlijk voor zich moeten spreken dat iedereen, ongeacht een vreemde naam of een andere kleur, dezelfde kansen zou krijgen. Op scholing, op een job, op een huis of op een menswaardig bestaan. Hoe anders mijn leven er had kunnen uitzien met een andere achternaam, maakt duidelijk wat een verschil een naam kan maken in iemands leven. Terwijl: het is ‘gewoon’ een naam, een paar letters die niet automatisch iets zeggen over iemands capaciteiten. Het doet me meer dan ooit stilstaan bij hoe anderen, met vreemde achternamen, andere huidskleuren of religies, dagelijks moeten omgaan met luide vooroordelen en stille discriminaties.
Ik ben trots op mijn dubbele achtergrond. Anja Peleman of Anja Michalkiewicz, het zou geen enkel verschil mogen maken. Het akkoord dat nu is afgesloten met 33 sectoren om discriminatie bij sollicitatieprocedures aan te pakken is een begin. Maar er is nog zoveel werk aan de winkel. Daarom doe ik ook graag een shout out aan inspirerende mensen als Hanan Challouki, oprichtster van Inclusified, die net een boek heeft uitgebracht over inclusieve communicatie om zo organisaties te helpen bij hun diversiteitsbeleid. Het zijn zulke initiatieven die mee het verschil maken. Laat ons hopen dat alle mensen die dezelfde trots over hun roots hebben, ongeacht hun afkomst of hun achternaam, dezelfde eerlijke kansen krijgen. Diversiteit omarmen is en blijft een noodzaak, elke dag opnieuw.